11 okt Meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld
Stichting Herbezinning geeft op deze plek duiding aan de vijf verschillende stappen van de Meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld en biedt bovendien per stap relevante jurisprudentie.
Bron: KNMG Meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld 2018 (geldend per 1 januari 2019)
Stap 1 – Onderzoek
De arts brengt de signalen en aanwijzingen in kaart, voert de kindcheck en mantelzorgverleningscheck uit en legt feiten en aanwijzingen vast in het dossier.
Relevante jurisprudentie
ECLI:NL:TGZRAMS:2017:108
Het te snel, zonder gedegen breed onderzoek komen tot een definitieve conclusie is verwijtbaar. Dit heeft te maken met het feit dat de stoornis Münchhausen by proxy in het algemeen zeer moeilijk is vast te stellen. Daarom is het te snel overgaan tot een definitieve diagnose in de regel onzorgvuldig en is het hanteren van een werkdiagnose of differentiaaldiagnose aan te bevelen gedurende het onderzoek.
ECLI:NL:TGZREIN:2016:39
Tunnelvisie in het onderzoek is niet toegestaan. Bij het te snel komen tot een definitieve conclusie in combinatie met een onjuist of gebrekkig medisch dossier kan worden geconstateerd dat er geen zorgvuldig onderzoek is gedaan naar de feitelijke gebeurtenissen. Het medisch dossier speelt hier een nadrukkelijke rol in doordat alle feiten, aantekeningen en observaties hierin opgenomen dienen te worden. Een gebrekkige dossiervorming is tuchtrechtelijk verwijtbaar. De hoofdbehandelaar draagt de eindverantwoordelijkheid voor het medisch dossier en dient zich derhalve ervan te vergewissen dat de gronden van (medische) beslissingen op correcte wijze in het dossier worden vermeld.
Stap 2 – Anoniem advies vragen aan VT
De arts vraagt anoniem advies aan VT. Dit is altijd verplicht. Bij sociaal-medische vragen of vragen over de afwegingen rond het beroepsgeheim wordt het advies bij voorkeur gevraagd aan de vertrouwensarts van VT. Daarnaast is het ook wenselijk om advies te vragen aan een ter zake deskundige collega.
Relevante jurisprudentie
ECLI:NL:TGZRAMS:2014:52
Het advies dat wordt ingewonnen is verplicht en moet altijd anoniem plaatsvinden. Indien er advies wordt gevraagd waarbij de persoonsgegevens van de betrokkenen wordt prijsgegeven, is er sprake van een schending van het beroepsgeheim hetgeen tuchtrechtelijk verwijtbaar is. Bij een diagnose zoals Münchhausen by proxy zijn de potentiële gevolgen voor de verdachte ouder, het kind en het gezin als geheel zeer groot. Het zorgvuldig inwinnen van advies is derhalve van cruciaal belang, waarbij de privacy en de belangen van de betrokkenen voorop staat.
ECLI:NL:TGZRZWO:2018:142, 106/2018
Om tot een melding te kunnen komen, moet de arts op basis van de informatie en het advies van andere collega’s hebben geconcludeerd dat het vermoeden op een onveilige situatie niet is weggenomen. Er dient daarbij een reële kans op schade te bestaan die bij het voortduren van de situatie niet direct op andere wijze kan worden afgewend. Münchhausen by proxy heeft als diagnose meerdere facetten en vlakken waarop dit tot uiting komt, die niet zonder meer kunnen worden vastgesteld door een enkele medicus. Het inwinnen van advies van (gespecialiseerde) collega-artsen en/of medisch specialisten is daarom in principe altijd geboden om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen van de situatie.
Stap 3 – Spreken met betrokkenen
De arts spreekt met de betrokkenen, tenzij dat niet mogelijk is.
Relevante jurisprudentie
ECLI:NL:TGZRSGR:2018:156, 2018-124
Het uitgangspunt van stap 3 van de Meldcode is openheid naar het kind en/of de ouders. Alleen wanneer het belang van het kind in het geding is bij deze openheid, kan een gesprek met de betrokkenen door de arts achterwege gelaten worden. Hierbij moet worden gedacht aan het risico dat ouders het kind of zichzelf onttrekken aan hulpverlening of dat (extra) schade aan het kind of andere kinderen aan het gezin ontstaat. Dit laat echter onverlet dat voordat een melding wordt gedaan, het de norm is om ouders te betrekken bij de afweging die hierbij dient te worden gemaakt.
RTC 10 februari 2017, ECLI:NL:TGZREIN:2017:25
Wanneer een arts nalaat om de ouders te betrekken, terwijl er geen sprake is van de genoemde risico’s, wordt dit als tuchtrechtelijk verwijtbaar gezien. Er is dan immers geen enkele reden dat de ouders niet betrokken konden worden.
In beide bovengenoemde uitspraken gaat het om het betrekken van ouders. Bij een vermoeden of twijfel over de aanwezigheid van Münchhausen by proxy is het juist van belang ouders te betrekken. Door een hoge betrokkenheid ontstaat immers een veel completer beeld van de situatie en de beleving van ouders. Daarnaast is in het algemeen te stellen dat de acceptatie vergroot wordt op het moment dat ouders betrokken worden.
Stap 4 – signaal aan VIR en overleg andere betrokken professionals
De arts kan een signaal aan de VIR afgeven en/of (met toestemming van de patiënt) overleggen met andere betrokken professionals.
Relevante jurisprudentie
ECLI:NL:TGZRSGR:2018:156
De arts die het voornemen heeft tot melden moet alle bij het kind/ gezin betrokken medische professionals spreken over de casus voorafgaand aan de melding. Dit overleg heeft tot functie dat er geen zaken over het hoofd gezien worden en dat er een zo compleet mogelijk beeld ontstaat van de situatie van het kind en het gezin. Het gezinssysteem is relevant, omdat Münchhausen by proxy hier ook in diverse facetten tot uiting kan komen.
ECLI:NL:TGZCTG:2016:300
Het niet spreken met betrokken medische professionals is tuchtrechtelijk verwijtbaar. In deze zaak ging het om het niet spreken van een huisarts. Bij een vermoeden van Münchhausen by proxy is het juist van belang de huisarts te spreken nu die doorgaans een veel beter zicht heeft op het gezinssysteem van het kind.
Stap 5 – Doen van een melding of nog even wachten
De arts bepaalt, eventueel in samenspraak met VT, of hij een melding doet of (nog) niet. Hij gebruikt de normen en criteria in het in deze stap opgenomen afwegingskader.
Relevante jurisprudentie
ECLI:NL:TGZRZWO:2013:YG2667, 011/2012
Wanneer een melding wordt gedaan, dient de arts de ouders op de hoogte van het voornemen daartoe te stellen. Indien hij of zij meent dat dit onveilig is, staat dit niet in de weg van die informatieplicht. Het sturen van een brief, zo blijkt uit deze uitspraak, waarin de voornemens of in ieder geval de informatie over de melding wordt beschreven is daar een passende mogelijkheid.
ECLI:NL:TGZRAMS:2014:52, ro. 5.5
Wanneer er persoonsgegevens worden overlegd door de arts, zo volgt uit deze uitspraak, is er sprake van een melding. Anderzijds kan dit worden opgevat als schending van het medisch beroepsgeheim door het delen van persoonsgegevens en informatie over cliënten.
In bovengenoemde zaken komt het belang van de betrokkenheid van ouders en de zorgvuldigheid bij het delen van persoonsgegevens opnieuw tot uitdrukking. Bij een vermoeden van Münchhausen by proxy dient er bij beide componenten extra zorgvuldigheid te worden betracht, nu de gevolgen van een melding verstrekkende gevolgen kunnen hebben voor alle betrokkenen: ouders kunnen (al dan niet tijdelijk) het gezag verliezen, het gezin kan onder toezicht komen te staan of het kind kan uit huis worden geplaatst.
Juist vanwege deze zware maatregelen is het van extreem belang dat een onderzoek zo zorgvuldig mogelijk wordt uitgevoerd, het stappenplan van de Meldcode nauwkeurig wordt nageleefd en dat er een zo’n volledig en objectief mogelijk beeld wordt verkregen van de situatie van het kind, het gezinssysteem en de overige betrokken medisch specialisten.
Sorry, het is niet mogelijk om te reageren.